της Μάρως Μπανάκου
Μη αναστρέψιμες συνέπειες του καιρού μας….
«Το κέρδος τη καταναλώσει»
Ήταν η πινακιδούλα που κρεμούσαν στα μαγαζάκια τους οι παππούδες των παππούδων μας.
Δεν μπορούσαν ποτέ να φανταστούν τότε, ότι θα έλθει εποχή που η κατανάλωση θα γίνει κυρίαρχος στην κοινωνία.
Η εποχή ήρθε όταν μετά τους πολέμους η ανθρωπότητα επιδόθηκε στην έρευνα και στις ανακαλύψεις «επί παντός επιστητού»
Και η κοινωνία ονομάστηκε… Καταναλωτική Κοινωνία.
Σε αυτή τη κοινωνία που ζούμε, αυτή να είναι ο άνθρωπος (Ο καταναλωτής) Κυρίαρχος, Κυρίαρχος να είναι όμως και η ποσότητα.
Το σύνθημα «πάρε και άλλο ένα» επιβλήθηκε με την ποικιλία και την ελκυστικότητα των ειδών στα σούπερ μάρκετ και τα πολυκαταστήματα.
Έτσι ο καταναλωτής ξεκινάει με ένα καλαθάκι μπαίνοντας στο κατάστημα και φεύγει με ένα καρότσι.
Στα παλιά χρόνια στα παντοπωλεία υπήρχαν τα βασικά είδη διατροφής νωπά και ελάχιστα συσκευασμένα.
Στα δε εμπορικά καταστήματα υπήρχαν μόνο υφάσματα από τα οποία γίνονταν τα κοστούμια αλλά και τα υποδήματα τέλος γίνονταν «επί παραγγελία».
Με τα ίδια χρήματα που έφτιαχνε κάποιος το κοστούμι η παπούτσια η το φόρεμα αντίστοιχα… αγοράζονται δυο και τρία κοστούμια δυο και τρία ζεύγη παπουτσιών η τρία και τέσσερα φορέματα σήμερα.
Κυριάρχησε πάλι η ΠΟΣΟΤΗΤΑ.
Δεν συζητώ βέβαια ότι η ποσότητα είναι κυρίαρχος και στον πόλεμο…( οι πάντες έχουν στο μυαλό τους τη «Μάζα Πυρός».
Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της εποχής μας είναι η αλματώδης έξαρση της ΜΕΤΡΙΟΤΗΤΑΣ, η οποία πάντοτε υπήρχε αλλά με διαφορετικό ποσοστό σε κάθε εποχή, και με αρχή τους αρχαίους Σοφιστές, και όσους κυβερνούσαν την νεώτερη Ελλάδα (με ελάχιστες εξαιρέσεις) γενικά φτάσαμε και εδώ που φτάσαμε.
Την απόφαση για την έξαρση της ΜΕΤΡΙΟΤΗΤΑΣ την πήρε η ΠΟΣΟΤΗΤΑ και επηρέασε καταλυτικά την σύγχρονη τέχνη από τις αρχές του αιώνα μας.
Οδηγός υπήρξε ο Ιμπρεσιονισμός και αμέσως ακολούθησε η ΠΟΣΟΤΗΤΑ, η οποία απέκτησε αξιόλογη πείρα με την μόδα και αντελήφθη καλά «τι» και «πόσα» μπορούσε να της προσφέρει.
Για να αγοράσει κοστούμι ο άνδρας έκανε πρόβες και πρόβες στο ράπτη ή στον υποδηματοποιό (τσαγκάρη) για τα παπούτσια.
Η γυναίκα έπαιρνε τη «ράφτρα» με το μήνα στο σπίτι της.
Έτσι αγόραζαν τόσο στα είδη διατροφής όσο και στα είδη ένδυσης αυτά που τους ταίριαζαν απόλυτα αφού από τη πρώτη ύλη μέχρι την κατασκευή περνούσαν και από τον προσωπικό τους «ποιοτικό έλεγχο».
Σε ότι αφορά τα είδη ένδυσης, έκανε με επιστημονικό τρόπο την εμφάνιση της η «Μόδα».
Μακριά σακάκια τη μία στενά παντελόνια την άλλη, κοντά σακάκια, φαρδιά παντελόνια κοντά φορέματα τη μια μακριά την άλλη.
Έτσι και με τη μόδα επιβλήθηκε η ποσότητα, και δικαιολογημένα ο Oscar Wilde είχε πει ότι «η Μόδα πρέπει να είναι τρομερό πράγμα για να μην μπορεί να αντέξει πάνω από ένα χρόνο…
Η μαζικότητα της παραγωγής εξ άλλου με φτηνά υλικά και εργατικό δυναμικό έφερε και πάλι την ΠΟΣΟΤΗΤΑ στο προσκήνιο.
Για πρώτη φορά στην ιστορία της τέχνης η λεπτομέρεια εξοστρακίστηκε θεληματικά.
Μετά από αυτό ακολούθησε μια αλυσιδωτή αντίδραση προς την παραφροσύνη.
Τώρα μια ευθεία η ένα τρίγωνο μπορούν να χαρακτηριστούν έργα τέχνης.
Αυτή η «τέχνη» χρειάζεται λίγο η ακόμα και καθόλου ταλέντο και πολύ συχνά ελάχιστο χρόνο εργασίας…
Το σημαντικότερο όμως από όλα είναι ότι αυτή η «τέχνη» αποκλείει κάθε δυνατό μέσο σύγκρισης με «έργα» τα οποία, τουλάχιστον μέχρι χθες, θεωρούντο έργα τέχνης…
Αυτό είναι ακριβώς εκείνο που επιθυμεί η ποσότητα περισσότερο από όλα.
Πείρα πολλών ετών έχει δείξει ότι η τέχνη δεν αποφέρει πολλά στη φυσική της πορεία προς νέους ορίζοντες ούτε στον καλλιτέχνη ούτε στους άμεσα ενδιαφερόμενους.
Όταν η ποσότητα ανέλαβε τον έλεγχο, «ένιωσε» αμέσως τις δυνατότητες και το εμπορεύσιμο της σύγχρονης τέχνης όταν αυτή είναι καλά ελεγχόμενη και οργανωμένη.
Η σύγχρονη τέχνη ήταν κάτι διαφορετικό και κυρίως κάτι ευκολόπλαστο στα χέρια της ποσότητας.
Κανένα μέσο σύγκρισης μεταξύ ενός κλασικού και ενός σύγχρονου έργου τέχνης δεν είναι δυνατόν να εφευρεθεί….
Το σημαντικότερο όμως δεν είναι αυτό.
Το σημαντικότερο είναι ότι κανένα μέσο σύγκρισης δεν είναι δυνατόν να εφευρεθεί ούτε μεταξύ δύο σύγχρονων έργων τέχνης.
Η μετριότητα αναπτύχθηκε και αναπτύσσεται κάπως γρήγορα.
Όλα όσα αποκαλούνται «νέα», από το «νέο κίνημα» μέχρι το
«Νέο κύμα» είναι προϊόντα της μετριότητας.
Η μετριότητα είναι κάπως περίεργη στις εκδηλώσεις της. Συνήθως αυτές είναι απρόβλεπτες, έχουν απότομες αιχμές και λησμονούνται πολύ γρήγορα.
Αλλά η μετριότητα δεν στεναχωριέται καθόλου, αλήθεια είναι ευχαριστημένη με τον εαυτό της.
Η μετριότητα αισθάνεται ανώτερη 24 ώρες της ημέρα. Προς τι ανώτερη?
Αυτό δεν έχει καμιά σημασία. Το κυριότερο είναι ότι αισθάνεται ανώτερη, τα υπόλοιπα δεν έχουν καμία αξία. Έτσι ένας ζωγράφος πετάει με το χέρι του τα χρώματα σε ένα πανί ή σχεδιάζει και βάφει με διάφορα χρώματα μερικά τετράγωνα ή τρίγωνα ή άντε και ορθογώνια παραλληλόγραμμα και αισθάνεται ΑΝΩΤΕΡΟΣ. Μερικοί άλλοι αγοράζουν αυτά τα έργα και αισθάνονται και αυτοί ανώτεροι…
Τέλος, μερικά μουσεία υποκύπτουν στον πειρασμό και μπορεί να μην αισθάνονται ανώτερα για αυτό, αλλά δεν αισθάνονται πάντως και κατώτερα..
Η Ποιότητα?
Τι έγινε η ποιότητα στον αιώνα μας?
Απέναντι στην ποιότητα στέκουν η ποσότητα και η μετριότητα.
Η ποσότητα τις περισσότερες φορές ανέχεται την ποιότητα, καμία φορά δε, όχι μόνο την ανέχεται αλλά και την χρησιμοποιεί.
Η μετριότητα όμως είναι πραγματικός εχθρός της ποιότητας.
Αντιλαμβάνεται έτσι ότι δεν είναι ποσότητα, ενώ δεν στεναχωριέται καθόλου που δεν είναι ποιότητα.
Προκαλεί όμως συνεχώς ΑΦΑΙΜΑΞΗ στην ποιότητα.
Αφαίμαξη προκαλεί και από την ποσότητα αλλά ενώ η ποσότητα μπορεί να αντέξει, η ποιότητα δεν μπορεί να την αντέξει για πολύ.
Σαν έννοιες διαφέρουν στο εξής:
Η ποιότητα σχεδόν πάντοτε αμφιβάλει για ότι κάνει.
Η ποσότητα σπάνια αμφιβάλει για ότι κάνει.
Με λίγα λόγια εν ονόματι της ευημερίας της τεχνολογίας και της ποσότητας καταβάλλεται συνεχώς προσπάθεια εκβαρβαρισμού της ζωής μας.
Ελπίζω να μην σας σύγχυσα μεσημεριάτικα αλλά σας το χρωστούσα από την Παρασκευή…
Γιατί τελικά κάθε «φρασούλα» που πετάμε…ή εφευρίσκουμε πρέπει να αποδίδεται και με επιχειρήματα διότι η απλή επανάληψη αυτών που έχουν πει άλλοι…εμένα δεν μου λέει απολύτως τίποτα πια όταν δεν έχει εφαρμογή σε αυτά που ΖΩ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου